تاسیسات برق ساختمان و صنعت دارای طیف گسترده ای از موارد نیز می باشند، که در این مقاله قسط داریم بصورت تفکیکی به این مهم بپردازیم. بطور کلی تاسیسات برق را به دو بخش ساختمانی و صنعتی تقسیم می کنیم، و به هر کدام جداگانه می پردازیم؛ امید واریم این مطالب برای شما کاربران گرامی مفید و کامل باشد.
مراحل تاسیسات برق ساختمان
تاسیسات برق ساختمان و صنعت را در این مرحله از مقاله بصورت جامع خدمت شما عزیزان شرح می دهیم؛ قبل از آنکه به این موارد اشاره ای داشته باشیم، توضیح اجمالی در رابطه با صنعت برق را بازگو می نمائیم.
امروزه واژه برق بخش جدایی ناپذیر از زندگی بشریت به حساب می آید، انسان دچار وابستگی شدید به الکتریسیته و تاسیسات برق ساختمان و صنعت شده است. تمامی امور روزانه ما بصورت مستقیم یا غیر مستقیم به این صنعت وابسته اند.
انسان برای رسیدن به این دانش تلاش های بسیار گسترده ای کرده است، دانشمندانی همچون توماس آلوا ادیسون و نیکلا تسلا عمر خود را صرف صنعت الکتریسیته کرده اند تا ما شاهد رشد و توسعه در دوره ی مدرنیته و پست مدرنیته باشیم. به جرعت می توان گفت عامل اصلی جهش علمی در این دوره صنعت برق و الکتریسیته می باشد.
حضور ما در یک سازه سر تا سر وابسته به برق می باشد، حال قسط داریم بخش کوچکی از این صنعت مادر ( تاسیسات برق ساختمان و صنعت ) و مراحل تشکیل دهنده آن را شرح دهیم!
بصورت کلی برای تشکیل تاسیسات برق در یک سازه ی ساختمانی یا صنعتی باید مواردی که در ذیل به آنها اشاره شده است را پشت سر گذاشت:
1.مرحله صفر یا ترسیم نقشه تاسیسات برق سازه ساختمانی و صنعتی
برای ایجاد یک سیستم برق ابتدا مهندسین باید برآورد کلی از سازه ساختمانی یا صنعتی و میزان مصرف احتمالی سازه را بررسی نمایند . بطور مثال باید مشخص شود که نوع کاربری سازه چیست ، نوع مصرف برق در هر سازه متفاوت می باشد.
اگر بخواهیم مجموعه ها را از نظر مصرف الکتریسیته دسته بندی کنیم می توانیم اینگونه شرح دهیم: سازه مسکونی، اداری، تجاری و صنعتی که هر کدام میزان مصرف متفاوتی دارند!
پس از آنکه یک مهندس برق نقشه سیستم برق ساختمان خود را با توجه به میزان مصرف و نوع سازه ترسیم نمود وقت آن می رسد تا مراحل بعدی را با توجه به نقشه پیاده سازی و جانمایی کند.
2.همگام سازی ورودی سیستم با گیرنده
با توجه به میزان مصرف تاسیسات برق سازه ساختمانی و صنعتی که بر روی نقشه شناسایی شده است باید مشخص کرد که نیاز ما برای برق ورودی چیست و چگونه و به چه میزان آن را وارد سیستم کنیم؛ در واقع رابط بین برق ورودی و برق سیستم را می توان تابلو برق و اجزاء تشکیل دهنده آن نامید.
اجزاء درون تابلو وظیفه همگام سازی برق ورودی و مصرفی را دارند، کاربرد این اجزاء در هر سازه متفاوت می باشد بطور مثال در یک سازه ساختمانی باید بصورت یکسان برق را به موارد مصرفی تقسیم نمایند و یا تناوب جریان الکتریسیته را یکسان کنند، در واقع تابلو برق هر سازه را می توان مغز تاسیسات برق آن نامید.
تابلو برق و اجزاء آن با توجه به سیستم روشنایی، صوتی، برق مصرفی واحد، برق مصرفی مشاء، سیستم موتورخانه ای یا گرمایشی و سرمایشی، اطفاء حریق و موارد دیگر در سازه ساختمانی و صنعتی تنظیم می گردند.
3.پیاده سازی نقشه و اجزاء زیر ساخت تاسیسات برق
زیر ساخت تاسیسات برق ساختمان و صنعت باید در مرحله سفت کاری و نازک کاری سازه صورت گیرد، مهندس برق با توجه به نقشه طراحی شده مشخص می کند که تابلو برق در کدام قسمت سازه قرار گیرد، در ادامه کانال کشی (توسط لوله برق)، ایجاد انشعابات و تقسیم برق نیز مشخص می شود.
نکته: نقشه تابلو برق اصلی سازه و متریال درون آن توسط مهندس ناظر اداره برق مشخص می گردد، همچنین بر کالای برقی که در زیر ساخت استفاده می شود، نظارت کامل را به عمل می آورد، بطور مثال یکی از مواردی که در پروتکل استاندارد اداره توانیر گنجانده شده است، استفاده از لوله های برق پی وی سی و لوله خرطومی نسوز نیز می باشد (زیرا این نوع از لوله برق ، نسوز بوده و غیر قابل اشتعال می باشد، در برابر رطوبت و فرسایش مقاومت بالایی دارد)
کانال کشی تاسیسات برق ساختمانی و صنعتی توسط انواع مختلف لوله برق صورت می گیرد که از خود تابلو برق شروع شده و تا نقطه مصرفی ادامه دارد. ابتدا از لوله های برق با سایز و وزن بالا جهت انتقال کابل از تابلو تا قسمت انشعابات و تقسیم استفاده می گردد، سپس لوله های سایز پایین (سایز 13 و 16) پس از انشعابات بکار گرفته شده و در انتها از خرطومی به دلیل انعطاف بالایی که دارد استفاده می شود.
انشعابات شامل انواع تابلو برق، جعبه تقسیم (روکار، توکار، کفخواب)، جعبه فیوز و انواع قوطی کلید برق در سایز های مختلف بسته به نیاز برق ساختمان نیز می باشد.
نکته: تمامی لوله های برق توسط بوشن و زانوء به یکدیگر متصل می گردند و با قطعه ای بنام براس به تمامی انشعابات چفت می گردند؛
4.مرحله نصب سیم و کابل و اتصال به گیرنده
مهندس برق در این مرحله از تاسیسات برق ساختمانی یا صنعتی با توجه به مصرف الکتریسیته نوع کابل ورودی و خروجی از تابلو برق را مشخص می کند (بطور مثال در یک سازه صنعتی کابل ورودی بطور معمول از نوع سه فاز می باشد)، سپس کابل انتخاب شده از درون لوله به انشعاب بعدی انتقال داده می شود؛ سپس با توجه به نقشه ترسیم شده انواع سیم و کابل مورد استفاده قرار می گیرند.
پس از اتمام مرحله نصب سیم و کابل در سیستم برق یک سازه ساختمانی و صنعتی اجزاء گیرنده همچون فیوز، سیستم روشنایی، اطفاء حریق و... به سیم و کابل متصل می گردند. این اتصال توسط ملزومات برقی چون کابلشو، سرسیم، موف، انواع کلمپ، انواع شیلد، شینه، ترمینال و... صورت می گیرد.
نکته: در تمامی تاسیسات برق ساختمان و صنعت سیستمی جهت تخلیه الکتریسیته ساکن نصب می گردد که آن را به عنوان مرحله ارتینگ سازه می شناسند. سیسنم ارتینگ از اجزائی چون صفحه مسی ، میله ارت، کابل مسی، بنتونید، کلمپ (پیچی ، چشمی ، سی کامپ) و... تشکیل شده است.
_____________________________________________________________________________________
اموزش برق ساختمان
اموزش برق ساختمان همان نکته ای است که با توجه به اوضاع اقتصادی و کاهش قدرت خرید مردم بر آن شدیم، تا درجهت کمک به مردم شریف ایران تلاش خود را در این زمینه افزایش داده تا شاهد کاهش هزینه خرید قطعات برقی با تعمیرات ساده باشیم و بتوانیم هزینه های زیادی که بعضی از تعمیرکاران تحمیل می کنند کاهش دهیم.
اغلب ما در دوران مدرسه کاردستی های مختلف برقی داشته ایم، و از کارکردن و یا روشن شدن آن مدارها لذت می بردیم، همان کاردستی های دوران مدرسه شمایل پایه اصلی برق ساختمان می باشد، پس شما قبلا این تجربه را داشته اید که یک مدار و جریان الکتریکی ایجاد کنید.
ما بصورت عمومی با کمی آموزش ساده می توانیم مقدار زیادی از هزینه های خود را در مصرف محصولات برقی کاهش دهیم.
در سری مقالات اموزش برق ساختمان سایت فروشگاهی دکتر زرینه سعی در برطرف کردن نیازهای اموزشی و آشنایی با کالای برق لاله زار برای مشتریان محترم را داریم. اولین قدم در برق ساختمانی و صنعتی رعایت ایمنی می باشد. یک فن موتوری کوچک را با دو کابل به باطری قلمی 1/5 ولت وصل می کردیم و فن بند انگشتی ما روشن میشد.
تمام پریز و کلید های ساختمان شما همانند فن کوچک توسط دو سیم با رنگ های متفاوت به منبع برق شهری وصل است (بجای باطری)، این دو جریان را فاز به رنگ قرمز و نول به رنگ سفید می نامیم. در زیر این کلیدها 2 عدد پیچ اتصال برای ورود سیم برق وجود دارد،
رنگ این پیچها نقره ای و طلایی می باشد. برای ایجاد جریان، سیم قرمز یا همان فاز را به پیچ طلایی متصل می کنیم و سیم دیگر به لامپ متصل می شود. کلیدها در مسیر سیم قرمز فاز می باشد، توسط این کلید می توانیم جریان ورودی به لامپ ساختمان را وصل یا قطع کنیم.
لامپ و روشنایی
در اموزش برق ساختمان به سرپیچ لامپ میرسیم که همه شما آن را به رنگ مشکی بصورت آویزان از سقف مشاهده کردید. این سرپیچ ها خود نیز به 2 قسمت تقسیم می شود. انتهای سرپیچ را با دست خود گرفته و خلاف عقربه های ساعت حرکت دهید. مشاهده خواهید کرد که انتهای آن باز شده و دو عدد پیچ وجود دارد که مربوط به سیم های زیر و بدنه می باشد.
برای روشن شدن لامپ باید سیم فاز (قرمز) به قسمت زیر سرپیچ که محل قرار گرفتن لامپ نیز می باشد، متصل شود و سیم نول به بدنه سرپیچ که در زمان قرار گرفتن لامپ به بدنه آن برخورد می کند. در این قسمت از کالای برق لاله زار با سیستم برق ساختمان و روشنایی در ان آشنایی پیدا کرده اید.
سیم ارت در تاسیسات برق ساختمانی و صنعتی
استانداردهایی در رنگ بندی سیم های برق ساختمانی و صنعتی وجود دارد اما عمدتا این اصول رعایت نمی گردد. معمولا اکثر برق کاران ساختمان سیم سبز – زرد را برای ارت Eart در نظر می گیرند. سیم ارت از خطر جریانهای ناخواسته جلوگیری می کند. دستگاه های الکتریکی اگر دارای سیم ارت نباشند ممکن است در طی نوسانات جریان برق دچار آسیب های جدی شوند.
اگر اهم متر داشته باشیم و سیم نول و ارت را اندازه گیری کنیم، اندازه سیم نول بیشتر از ارت می باشد. محل ارت در وسط کلید و پریزها قرار گرفته است ، بدین صورت که فاز به قسمت راست و نول در جهت چپ و در نهایت ارت در میان این دو قرار دارد.
طبق اموزش برق ساختمان و صنعتی، سیم ها برای مصرف روشنایی باید سایز 1.5 باشند و همچنین فیوزها در مسیر این کابل ها 10 آمپر بوده. هر سیم توانایی روشنایی برای 10 سیم دیگر را نیز دارا می باشد. هر قوطی کلید برق نیز ظرفیت اتصال 3 عدد لوله برقی را دارد.
کلیدهای دوپل
در ادامه اموزش برق ساختمان بعد از تعریف شمایل کلیدهای تک پل، به کلیدهای دوپل که تا حدود زیادی شبیه به تک پل ها می باشند، می پردازیم. به این صورت که یک سیم فاز اصلی وارد دوپل می شود، از آنجا 2 سیم فاز به سیم های زیر سرپیچ 2 لامپ مجزا متصل شده و 1 سیم نول از سرشاخه اصلی خارج از دوپل مستقیم به قسمت بدنه سرپیچ ها متصل می شود.
در کانال کشی استاندارد بصورت مجزا برای هر سرپیچ یک لوله برق در نظر گرفنه می شود، اما به دلیل بصرفه بودن و کاهش هزینه های برق ساختمان در زمان ساخت، یک لوله به سرپیچ اول و سپس لوله دوم از سرپیچ اول به دوم متصل می گردد؛ در واقع سیم کشی از دوپل به سرپیچ ها توسط یک لوله برق صورت می گیرد.
کلید دو یا تک پل سرویس بهداشتی و حمام بیرون از محیط نصب می شود، در مورد اتاق ها در داخل و با کمترین فاصله با درب ورود بین 20 تا 25 سانتی متر می باشد. کلیه پیچ های موجود در کلید ها ظرفیت بستن 2 سیم را دارند ، فشار زیاد و بستن سیم های بیشتر منجر به عدم اتصال مناسب و قطعی برق در خیلی از موارد خواهد شد.
در اموزش برق ساختمان در عین حال که برق کار ساختمان به دنبال بهترین و راحت ترین راه در ترسیم نقشه برق ساختمان خود است، باید جدای از کاهش هزینه های ساخت به دنبال استاندارد و کاهش خطرات احتمالی نیز باشد.
در قسمت تاسیسات برق ساختمانی و صنعتی این مطلب را در مورد لوله های برق باید بدانید که لوله سایز 13 یا 2 پی وی سی گنجایش هشت سیم به شماره 1.5 یا شش سیم به شماره 2.5 را دارد . لوله برق سایز 16 یا 2.5 پی وی سی گنجایش دوازده سیم شماره 1.5 و نه سیم شماره 2.5 را دارد .
امکان اینکه تعداد سیم بیشتری در لوله های برق ساختمان جا بشود هست ، ولی شما باید استاندارد و خطرات احتمالی را در نظر گرفته و از وارد کردن تعداد سیم بیشتر خودداری فرمائید ، زیرا حرارت حاصل از سیم در تعداد بالا احتمال ایجاد اشتعال دارد.
در حال حاضر در سیم کشی برق ساختمان ریسه های ال ای دی همراه هالوژن، یکی از بروزترین ترکیبات نورپردازی داخلی منزل می باشد. هالوژن در معرض دید و ریسه های ال ای دی مخفی با نور ملایم هستند و در قسمت هالوژن ها فاصله میان آنها از 115 تا 125 سانتی متر می باشد.
کلید تبدیل
اگر تاسیسات برق ساختمان شما بصورت ویلا یا منزل دوبلکس می باشد، برای جلوگیری از کاهش مصرف سیم کشی از کلید تبدیل استفاده می کنیم. بطور مثال: شما می خواهید از پله های ویلا بالا بروید و نیاز به روشنایی دارید، یک کلید ابتدای راه پله وجود دارد که مسیر را روشن می کند؛ و به محض اینکه به بالای پله ها رسیدید یک کلید دیگر وجود دارد جهت خاموش کردن روشنایی مسیر راه پله که به این کلید ها تبدیل می گویند.
طبق پروتکل های اموزش برق ساختمان یکی از بهترین روش های پیکربندی، کلید تبدیل استاندارد نام دارد که مورد تایید قوانین برق ساختمان می باشد؛ در این روش کلید ها را به این شکل فرض کنید که دو پیچ در بالا و یک پیچ پایین سمت راست قرار دارد، پیچ تک پایین جریان ورود فاز می باشد و دو پیچ بالایی بصورت مستقیم از کلید اول به کلید دوم متصل می شوند.
از پیچ پایین کلید دوم بصورت مستقیم به قسمت زیر سرپیچ لامپ متصل می شود و جریان نول ورودی بصورت مستقیم از خط اصلی به قسمت بدنه سرپیچ وصل می گردد. برای نصب لوله پی وی سی جهت کلید تبدیل لوله اصلی (ارتباطی) به یکی از کلید ها متصل می شود.
_____________________________________________________________________________________
مراحل تاسیسات برق صنعتی
تاسیسات برق صنعتی را در پنج ایتم کلی بازگو می نمائیم و چگونگی عملکرد آن را بصورت تفکیکی شرح می دهیم . این موارد شامل اساس کار ژنراتور ها، ترانسفورماتور ها، الکتروموتورها، سوئیچ های فشار قوی و ضعیف، کابل ها و انواع آنها نیز می باشد.
با توجه به آنکه در دنیای صنعت امروز مهمترین و پر استفاده ترین تجهیزات الکتریکی مورد استفاده عمدتا الکتروموتورها، ژنراتورها و کلید های حفاظتی می باشند؛ و هزینه خرید و راه اندازی آنها که معمولا کالای وارداتی به شمار می آیند به مراتب بالا بوده. لذا یکی از موارد مهم که در تاسیسات برق صنعتی باید اشاره نمود آن است که از نظر سلامت قبل از آنکه نصب گردند، بررسی لازم به عمل آید و آن را طبق استاندارد های بین المللی وارسی نمائیم.
ابتدا قسط داریم که با مدل های گوناگون الکتروموتورها، ژنراتورها، کابل های فشار قوی و فشار ضعیف شناخت پیدا کنیم و در ادامه نکاتی که باید هنگام راه اندازی این محصولات رعایت نمود را شرح دهیم!
اساس کار ژنراتور ها و انواع آن
_ شناخت عملکرد ماشین سنکرون
ماشین های سنکرون در تاسیسات برق صنعتی تحت سرعت ثابتی به نام سرعت سنکرون به دوران در می آیند، و در دسته ماشین های متناوب نیز به حساب می آیند. این نوع از ماشین ها بر خلاف نمونه القائی یا آسنکرون میدان گردان شکاف هوایی و روتور با یک سرعت ثابت که همان سرعت سنکرون است به چرخش در می آیند.
ماشین های سنکرون در نوع سه فاز را می توات به دو دسته تقسیم نمود که شامل:
- ژنراتور های سنکرون سه فاز؛
- موتور های سنکرون سه فاز؛
نکته قابل توجه آن است که مهم ترین بخش در شبکه تاسیسات برق صنعتی را ژنراتور های سنکرون سه فاز تشکیل می دهند. که در نیروگاه های عظیم وظیفه تولید برق الکتریسیته را متحمل هستند!
موتور های سنکرون در زمانی به کار می روند که نیاز به سرعت ثابت دیده شود؛ یکی از مزیت های ماشین های سنکرون این است که می تواند از شبکه توان راکتیو در یافت نماید، و یا بصورت عکس عمل کند تا به این شبکه تزریق داشته باشد.
